Midye helal

HABERİMİZVAR.NET  Diyanet İşleri Başkanlığı’nın fetva makamı olan Din İşleri Yüksek Kurulu’nun yaptığı midye, karides, kalamar gibi deniz canlılarının ‘haram’ olduğu açıklaması medyada geniş yer buldu. Haberler üzerine Diyanet’ten yeni bir açıklama geldi. Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Prof. Dr. Abdurrahman Haçkalı, “Alimlerin çoğuna göre, deniz ürünlerinin üretimi ve tüketiminin helal olduğu söylenebilir” dedi.   ‘SİZE DENİZ YİYECEĞİ HELAL KILINDI’   Yeryüzündeki nimetleri insanın istifadesine sunan Allah’ın yiyecek olarak haram kılınan hayvanlarla ilgili Kur’an-ı Kerim’deki hükümlerini paylaşan Haçkalı, “Bakara Suresi’nin 173. ayetinde ‘Allah size murdar eti (leş), kanı, domuz etini ve Allah’tan başkası adına kesilmiş olanı haram kıldı.’ deniliyor. Bunun yanında Enam Suresi 145. ayet-i kerimede de aynı şeyler niteliklerine atıfta bulunularak sayılmıştır. Bunların yanında Kur’an-ı Kerim’de deniz avlarının helal kılındığı ayrıca ifade edilmiştir, ‘Size ve yolculara geçimlik olmak üzere deniz avı ve yiyeceği helal kılındı’. Kur’an-ı Kerim’de, Hazreti Muhammet’in helal ve haramları açıklama-bildirme hususundaki göreviyle ilgili olarak Araf Suresi’nin 157. ayetinde şöyle bir ifade kullanılmıştır: Peygamber onlara iyiliği emreder ve onları kötülükten sakındırır, yine onlara temiz olan şeyleri helal ve pis olan şeyleri de haram kılar” açıklaması yaptı.   DENİZİN SUYU TEMİZ, ÖLÜSÜ HELALDİR   Hazreti Muhammet’in yenmesi helal ve haram olan hayvanlarla ilgili açıklamalarının bulunduğunu anımsatan Haçkalı, şunları söyledi: “Yapılan bir rivayette şunlar ifade edilmektedir: ‘Resulullah azı dişi bulunan yırtıcı hayvanların ve pençesiyle avlanan yırtıcı kuşların etlerinin yenmesini yasaklamıştır’. Bunun yanında pis ve iğrenç olmaları nedeniyle bazı hayvanların yenmesini yasakladığı da bilinmektedir. Hazreti Muhammet, deniz ürünleriyle ilgili olarak ise ‘Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir’ buyurmuştur”.   ALİMLERE GÖRE BALIK TÜRLERİ HELAL   Bütün alimlere göre balık türlerinin helal olduğunu ve Hanefi alimler tarafından balık dışındaki ürünlerin helal kabul edilmediğini bildiren Haçkalı, diğer mezheplerin konuya ilişkin görüşleriyle ilgili şunları paylaştı: “Maliki, Şafii ve Hanbeli alimleri ise Maide Suresi’nin 96. ayetindeki ‘deniz avı’ ifadesinin kapsamlı oluşunu ve Hazreti Peygamber’in ‘Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir.’ ifadesine dayanarak, deniz ürünlerinin yenilmesi hususunda oldukça geniş bir yaklaşım ortaya koymuşlardır. Maliki ve Hanbeli alimlere göre, deniz hayvanları prensip olarak helaldir. Ancak timsah gibi yırtıcı hayvanlar helal değildir. Şafii mezhebinde ise aslen suda yaşadığı halde karada da yaşayabilen kurbağa, yengeç, kaplumbağa ve su yılanı gibi hayvanlar habis ve zararlı oldukları için helal değildir. Bunların dışında kalan midye, kalamar, ıstakoz, karides gibi deniz ürünlerinin yenmesi ise helaldir”.   YENİLMEYECEK HAYVANLAR LİSTESİ YOK   “Görüldüğü gibi Kur’an ve sünnette yenilmeyecek olan hayvanlar ile ilgili bir liste verilme yönüne gidilmemiş, domuz gibi ismi belirtilerek yasaklananların yanında diğer hayvanlar için ilke ve ölçüler konulmakla yetinilmiştir. Bu nedenle yenmesinin haram olduğu hususunda ittifak edilen hayvanlar oldukça sınırlıdır. Ayrıca sağlığa zararlı maddelerin tüketilmemesi İslam’ın genel ilkelerinden kabul edilmiştir. Bunun dışında, hakkında açık hüküm bulunmayan maddelerin hükmü hususunda alimler, yukarıda verildiği gibi, ihtilaf etmişlerdir. Aslında bu tür ihtilaflar meselelerin daha iyi anlaşılmasına katkı sunduğu gibi mükellefler için uygulamada kolaylık da sağlamaktadır. Bu bağlamda alimlerin çoğuna göre, belirtilen şekliyle, deniz ürünlerinin üretimi ve tüketiminin helal olduğu söylenebilir”.   ‘KISA FETVA’ TARTIŞMAYA NEDEN OLDU   “Diyanet İşleri Başkanlığımızın, bu ürünlerin haram olduğuna dair bir kararı bulunmamaktadır. Örneğin Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun yayımlamış olduğu ‘Fetvalar’ adlı eserde, haram olduğu hususunda ittifak bulunan yiyecekler sayılmış olup, bunlar arasında deniz ürünleri sayılmamıştır. Tartışmaya konu olan kısa fetvada ise sadece mezheplerin görüşlerine atıfta bulunulmuştur. Dolayısıyla Diyanet işleri Başkanlığının bu husustaki tutumu öteden beri yukarıda yayınladığımız açıklamada olduğu gibidir”.