2019’da 100’den fazla gazete kapandı

haberimizvar.net-2019 yılını gazete ve gazeteciler için “kara bir yıl” olarak nitelendiren CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel, “Türk basınının son 17 yıldır verdiği ‘basın ve ifade özgürlüğü’ mücadelesine ekonomik yönden ayakta kalma mücadelesi de eklendi. Ekonomik kriz nedeniyle Habertürk, Vatan, Güneş, Star gibi yaygın gazetelerin yanı sıra Balıkesir’de 52 yıldır yayımlanan Yeni Haber gazetesi gibi uzun yıllardır çıkan çok sayıda gazete kapandı. Resmi ilanların yanında iktidarın kaynaklarını da kullanan yaygın gazetelerin kapanması krizin boyutlarını gün yüzüne çıkardı” dedi. AK PARTİ’NİN KARA İCRAATI 2019 yılının son günlerinde Sözcü gazetesi yazarlarına verilen hapis cezalarının ve Basın İlan Kurumu’nun Cumhuriyet ile Birgün gazetelerine resmi ilan akışını durdurma kararının Türk basınının içinde bulunduğu son 17 yılın özeti niteliğinde olduğunu söyleyen Sertel, adında “Ak” olan partinin bütün icraatlarının “kara” olduğunu dile getirdi. CHP Milletvekili Sertel, basın ve ifade özgürlüğünün CHP iktidarında tüm kurum ve kuruluşlarıyla işletileceğini söyledi. CHP’nin gazeteci kökenli milletvekili Sertel, 2019’da Türk basınında yaşananları şöyle özetledi: 15 BİNDEN FAZLA GAZETECİ VAR “Yerel basının sıkıntılarına değinmeden önce ülkemizdeki genel durumunu özetlemekte fayda var. Türkiye’de resmi ilan yayınlama hakkına sahip, Basın İlan Kurumu’nun görev alanında 32’si yaygın, 10’u bölgesel, 642’si de yerel olmak üzere 684 gazete; valiliklerin görev alanında ise 422 yerel gazete olmak üzere, toplamda 1106 gazete mevcut. Bu gazetelerin asgari kadrolarında hâlen 7 bin 593’ü fikir işçisi olmak üzere, dağıtım, baskı, büro işçileriyle birlikte yaklaşık 15 binden fazla kişi istihdam ediliyor. 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ise 119 basın yayın kuruluşu kapatılırken son 5 yılda 3 bin 804 gazetecinin basın kartı iptal edildi”. DÖRT GAZETECİDEN BİRİ İŞSİZ Basın sektöründe kapatılan ve kapanan yayın organları nedeniyle işsizliğin yüzde 30’a ulaştığını vurgulayan Sertel, “Son 10 yılda işsiz kalan gazeteci sayısı 10 bini aştı. Gazetecilik bölümü mezunları içinde işsizlik oranı 2016’da yüzde 19.2, 2017 yılında ise yüzde 19.1 olarak gerçekleşmiştir. TÜİK mesleklere göre işsizlik güncel verilerine göre 2018 güncel verilerine göre yüzde 25 oranla gazetecilikteki işsizlik rekor düzeydedir. Bu orana gazeteci olduğu halde başka bir alanda çalışanları da eklediğimizde mesleğini yapamayan ve işsiz olan gazeteci sayısı çok daha yüksek boyutlara ulaştı. Öte yandan yazdıkları ve düşünceleri nedeniyle cezaevinde bulunan 108 gazeteci de mesleklerini yapamıyor” dedi. KAĞIT KRİZİ GAZETELERİ VURDU Türkiye Gazeteciler Sendikası’na göre 2018’de gazetecilik bölümlerinden 2 bin öğrencinin mezun olduğunu, mezun olan her dört gençten birinin işsizlikle yüz yüze kaldığını dile getiren Atila Sertel, “Ekonomide yaşanan kötü gidişat ve dışa bağımlılık; gazete ve kitap basımı yapan yayınevlerini yaşayamaz hale getirirken, basın ve medya kuruluşlarını da kapanma noktasına getirdi. Büyük medya kuruluşlarına ait bazı yaygın gazeteler kapanırken, çok sayıda yerel gazete de baskıya son verdi. Kâğıt krizine yönelik olarak; sayfa sayısını azaltma, sayfa yüzölçümlerini küçültme, kadro sayısını azaltma ve gazete satış adedini düşürmeye yönelik kararlar aldı. Zor günler geçiren yerel gazeteler, kadroda küçülmeye giderken, birçoğu sayfa sayısını düşürdü ve renksiz çıkmaya başladı. Yine çoğu dergi yayına ara verirken pek çok gazete de zamlandı. 2017’de tonu 750 Avro olan kağıt 900 Avro’ya çıktı, ithal kâğıt 5’te 3 azaldı. Yayıncı maliyeti yüzde 60 arttı. Gazete ile kitap kağıdının neredeyse tamamı ithal ediliyor. Sektör temsilcileri kağıtta dışa bağımlılığın yerini mutlaka yerli üretime bırakması gerektiğini vurguluyor” dedi. SETA VAKFI GAZETECİLERİ FİŞLEDİ Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmalar Vakfı’nın (SETA), “Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları” başlıklı raporda gazetecileri hedef aldığını söyleyen Sertel, “Raporda, gazeteciler özgeçmişleriyle tek tek listelenerek, yaptıkları retweet’ler ve daha önce hangi gazetelerde çalıştıkları rapor şeklinde Temmuz 2019 tarihinde kamuoyuyla paylaşıldı. Raporda özellikle uluslararası yayın kuruluşlarının Türkiye faaliyetlerine ve bu kurumlarda çalışan gazetecilere yer verildiği görüldü. Voice of America (VOA) yanı sıra BBC, Deutche Welle, Euronews, Sputnik, CRJ ve The Independent’in kurumları yer aldı. Raporda, söz konusu kuruluşlarca yapılan haberler kısaca ele alındıktan sonra gazeteciler hakkında isim isim geçmişte hangi medya kuruluşlarında çalıştıkları bilgileri verilerek, sosyal medya paylaşımlarıyla ilgili ‘hükümet karşıtı’ veya ‘hükümete eleştirel’ gibi yorumlar sıralandı. Rapora gazetecilerden ve basın meslek örgütlerinden çok sayıda tepki geldi. Türkiye Gazeteciler Sendikası raporu hazırlayanlar hakkında suç duyurusunda bulundu” ifadelerini kullandı. KAPANMALAR ARTARAK DEVAM ETTİ Dövizdeki sert dalgalanma ve artışlarla birlikte 2018 yılının ikinci yarısından itibaren hissedilen ekonomik krizin 2019’da da devam ettiğini dillendiren Sertel, “Bu süreçte gazeteler basın ve ifade özgürlüğüne yönelik baskıların yanı sıra iki ciddi krizle daha uğraştı: Kağıt ve ekonomi. Bütün bu nedenlerden dolayı yazılı basındaki yaprak dökümü devam etti. Türkiye’nin hemen her ilinde resmi ilan hakkı olmasına rağmen en az iki gazete kapandı” dedi. Sertel basında yaşanan sorunları şu şekilde maddeler halinde sıraladı: • 2002 yılında Doğan Grubu’nun çatısı altında yayın hayatına başlayan Demirören Medya Grubu’nun 5 gazetesinden birisi olan Vatan Gazetesi kapatma kararı alındı. • 9 Haziran 2012 tarihinde yayın hayatına başlayan ve Sözcü Grubu’nun çıkardığı AMK Spor (Açık Mert Korkusuz) gazetesi, Ocak 2019 tarihinde yayın hayatına son verdi. • 1 Mart 2009’da dev bir matbaa yatırımı ile yayın hayatına başlayan Ciner Grubu çatısı altındaki Gazete Habertürk, kağıt gazetelerin satışlarının iyice düşmesi, reklamların azalması ve artan baskı maliyetleri nedeniyle yayın hayatına son verdi. • Hükümete yakın TürkMedya bünyesinde faaliyet gösteren Star ve Güneş gazetesi 2019 yılının son gününde son sayılarıyla çıkarak kapısına kilit vurma kararı alındı. Güneş gazetesinin Akşam gazetesi içerisinde dört sayfa ek olarak yer almaya devam edeceği duyuruldu. Bursa’da 24 yıllık radyo kapandı • Bursalı ünlü iş adamı ve eski devlet bakanı Cavit Çağlar’ın 19 Aralık 1994’te Bursa’da kurduğu Olay TV ile 1995 yılında kurduğu Olay Radyo yayın hayatına son verdi. 35 gazeteci işsiz kaldı. Olay Gazetesi’nin yayın hayatına şimdilik devam edeceği öğrenildi. • 15 yıldır düzenli olarak yayınlanan Güncel Hukuk Dergisi, 175. sayısıyla okurlarına veda etti. • Ekonomik sıkıntılar nedeniyle bir süredir zorlanan Samsun Olay Gazetesi de kapanan gazeteler arasındaki yerini aldı. Böylece Samsun’da yayın yapan günlük gazete sayısı 11’den 6’ya düştü. • Kocaeli’de 14 yıllık Darıca Gazetesi zor koşular yüzünden baskıya son verdi. • Balıkesir’de 52 yıllık Yeni Haber Gazetesi ekonomik kriz nedeniyle yayın hayatına son verdi. • Gaziantep’te yayımlanan 19 yerel gazete, 3 katına çıkan kağıt ve kalıp fiyatlarından kaynaklı sorunu aşmak için çareyi siyah-beyaz baskı yapmakta ve sayfa sayısını azaltmakta buldu. • Türkiye genelinde illere göre kapanan gazete sayıları şunlar: Adana (3), Afyonkarahisar (2), Ankara (1), Antalya (4), Aydın (4), Balıkesir (2), Bursa (5), Çanakkale (4), Diyarbakır (1), Edirne (1), Gaziantep (2), İstanbul (5), İzmir (4), Kocaeli (1), Konya (4), Manisa (8), Mardin (1), Mersin (1), Ordu (1), Samsun (1), Şanlıurfa (1), Trabzon (2), Van (1), Kütahya (2), Burdur (2), Isparta (3), Niğde (2), Aksaray (2), Kırşehir (3), Bartın (1), Düzce (2), Amasya (3), Adıyaman (3), Bayburt (2), Ardahan (5), Kars (5), Siirt (3), Şırnak (3), Hakkari (2). GAZETECİLER SALDIRIYA UĞRADI • Yeniçağ Gazetesi Yazarı Yavuz Selim Demirağ, evinin önünde altı kişinin saldırısına uğradı. Saldırganlardan ikisi yakalandı. • MHP Kastamonu İl Başkanı Yüksel Aydın’ın öğrenci etkinliğini bastığı haberini yapan AJANS 37 muhabiri Mehmet Eren, Kastamonu meydanında saldırıya uğradı. • Antalya’nın deneyimli gazetecilerinden İdris Özyol’a bir grup tarafından saldırı düzenlendi. 15 Mayıs akşamında çalıştığı gazetenin önünde düzenlenen saldırıda yaralanan Özyol, Antalya Atatürk Devlet Hastanesinde tedavi altına alındı. Saldırganlar yakalandı. • Antalya Aksu’da “Güney Haberci” isimli internet sitesinin sahibi gazeteci Ergin Çevik kimliği belirsiz üç kişi tarafından darp edildi. Saldırının Çevik’in köşesine taşıdığı Kundu’daki Orion Pazarı ile ilgili yazısından kaynaklanmış olabileceği iddia edildi. Tahincioğlu’na tehdit • T24 muhabiri Gökçer Tahincioğlu, yaptığı Hizbullah haberi sonrasında çok sayıda tehdit aldığını açıkladı. • Adana’da Egemen Gazetesi imtiyaz sahibi gazeteci Hakan Denizli, Evren Sitesi’ndeki evinden çıkarken uğradığı silahlı saldırı sonucu baldırından yaralandı. Yanında torunu ve kızı varken silahlı saldırıya uğrayan gazeteci Seyhan Devlet Hastanesine kaldırıldı. Önkibar’a saldırı • Gazeteci Sabahattin Önkibar, Ankara’da evine 300 metre kala 3 kişi tarafından yumruklu saldırıya uğradı. • Cumhuriyet Gazetesi yazarı Mine Kırıkkanat’ın evinin, yurtdışında olduğu sırada polis kılığına girmiş iki kişi tarafından arandığı ortaya çıktı. Mine Kırıkkanat, aynı günlerde Frankfurt Main’den gelmiş görünen bir mail ile yeni bir ölüm tehdidi aldı. • SETA Vakfı, Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları başlıklı rapor ile gazeteciler fişlendi. Türkiye Gazeteciler Sendikası SETA Vakfı’nın fişleme raporu nedeniyle suç duyurusunda bulundu. • Sendika.org kameramanı Murat Bay’ın kamerası Diyarbakır’da kayyuma karşı yapılan protestoları takip ettiği sırada TOMA tarafından kamerası ezildi. Gazetecilerin görüntü alması engellenmeye çalışıldı. Menzil’den gazetecilere müdahale • Adıyaman’da Menzil tarikatına üye kişiler bir köyde 230 bin metrekarelik alana inşa edilen ‘Buhara Evleri’nde boğulan çocuğun haberini yapmak isteyen gazetecinin etrafını çevirip, çektiği fotoğrafları sildi. • Konya’da kutlanan 24 Kasım Öğretmenler Günü’nde Vali Cüneyit Orhan Toprak, konuşma yapacağı sırada karşısında bacak bacak üstüne attı diye bir öğretmeni “Sen öğretmen misin birader? Öğretmen gibi otur da bir görelim” diyerek azarladı. Vali Toprak’ın uyardığı kişinin yerel gazeteci olduğu ortaya çıktı. Daha sonra muhabir Ali Kuş’un patronu Anadolu’da Bugün Gazetesi İmtiyaz Sahibi Ahmet Baydar, Konya Valisi’ni makamında ziyaret ederek “Valimizin yanındayız” dedi. Muhabir Ali Kuş’un ise izne ayrıldığı ortaya çıktı. • Korkusuz Gazetesi yazarı Ahmet Takan, evinin önünde saldırıya uğradı. Beyzbol sopalı bir kişi tarafından gerçekleştirilen saldırıda, gazeteci Ahmet Takan bel ve sırtından darp edildi. • Gazeteci Metin Işık Iğdır’da MHP’lilerin saldırısına uğradı. Ölümden dönen gazetecinin darp edilme nedeni MHP milletvekili Yaşar Karadağ’ı eleştirmek oluğu iddia edildi. • Yılın son günlerinde İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in basın danışmanı, Yeniçağ gazetesi yazarı Murat İde evinin önünde 7-8 kişinin saldırısına uğradı.