Antalya’nın ‘HAL’leri evlere şenlik!

haberimizvar.net- Sayıştay 2022 Yılı Denetim Raporu’nda Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin işletmeleri arasında yer alan il ve ilçelerdeki hallerin durumu gözler önüne serildi. Raporda, dikkat çekici tespitler yapıldığı ortaya çıktı. SAYIŞTAY RAPORU’NDA YER ALDI İşte, Antalya’nın hallerinin durumunu anlatan raporun detayları şöyle: “Büyükşehir Belediyesi’nce yönetilen toptancı hallerinde yapılan fiili denetimlerde eksiklikler tespit edilmesi. Belediyeye ait merkez ve ilçelerde bulunan hallerde yapılan fiili denetimlerde, uygulamaya ilişkin eksiklikler ve mevzuata aykırılıklar olduğu görülmüştür. Belediye tarafından yönetilen merkez toptancı halinde ve bazı ilçe toptancı hallerinde yapılan fiili denetimler sonucunda;  - Bir ilçe halinin Yönetmelik’in 9’uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasına aykırı olarak etrafının insan ve mal girişini engelleyecek şekilde çevrilmediği, ilçe halinin içinden iki adet yol geçtiği, hale giren ve çıkan araçların fiili kontrollerinin yapılmadığı, bakanlığın sistemine bildirimde bulunulması halinde hal rüsumunun alındığı, bunun da hal dışından yapılan ve %2 olan rüsumun halden satılmış gibi gösterilmeye ve hal rüsumunun %1 olarak alınmasına, ayrıca katma değer vergisinin %8 yerine %1 olarak uygulanmasına yol açabileceği,  - Toptancı hallerinin giriş ve çıkışları ile hallerin içinde uygun görülen alanlarda kurulan kantarların kiraya verildiği,  - Giriş ve çıkışlarda araçlarda bulunan malların tartımının ve ölçümünün yapılmadığı,  - Beyan edilen miktar üzerinden hal rüsumunun hal kayıt sitemi tarafından hesaplandığı,  - Merkez toptancı hali çıkış kulübesinde aynı zamanda Büyükşehir Belediyesi’nin şirket personeli tarafından da otopark ücreti tahsilatı yapıldığı, biriken tahsilatların ise otel tipi para kasasında muhafaza edildiği,  - İlçe hallerinin giriş ve çıkış noktalarında güvenlik kamerası ve uzaktan erişim sistemi bulunmasına rağmen hal yönetiminin canlı bağlantı ile ilçe hallerinin giriş ve çıkışlarını kontrol etmediği, - Büyükşehir Belediyesi merkez ve ilçe hallerinde asgari 129 zabıta görevlendirilmesi gerekirken 92 zabıta ile hizmet verildiği,  - Hal kayıt sisteminin hangi il ve ilçe hallerine ait hal rüsumlarının ödenmemesi nedeniyle kapatıldığının sistemden tespit edilemediği,  - Hal kayıt sisteminden Büyükşehir Belediyesi halleri adına tahsil edilen rüsum miktarlarına ilişkin herhangi bir rapor alınamadığından banka tarafından Büyükşehir Belediyesi’ne aktarılan rüsum tutarlarının doğruluğunun da sistemden kontrolünün sağlanamadığı,  - Cezalı hal rüsumuna ilişkin tahsilatların yarısının her ayın sonunda tespit ve/veya yakalama eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ikramiye olarak dağıtılmadığı, dolayısı ile tespit ve yakalama konusunda personelin teşvik edilmediği,  - Toptancı hallerindeki işyerlerinde kira bedellerini geciktiren kiracılar bulunmasına rağmen Belediye tarafından temerrüde düşen tüm kiracılarına mevzuat hükümleri çerçevesinde sistematik olarak takip, ihtar, fesih, icra ve tahliye işlemleri yapılmadığından, belediyenin hallerde bulunan taşınmazlarını usulüne uygun ve etkin bir biçimde yönetmediği, tespit edilmiştir.  KAYIT DIŞI TİCARET UYARISI Dolayısıyla mevcut yapıda, toptancı halleri dışında satılan malların kontrolünün sağlanması amacıyla toptancı hallerinin bulunduğu il ve ilçe merkezlerinin giriş ve çıkışları ile şehirlerarası yollarda tam teşekküllü kontrol ve denetim noktası kurulmaması, hal giriş ve çıkışlarında ise toptancı hallerinde satılan malların miktarlarının tartımının ve ölçümünün sistematik olarak yapılmaması nedeniyle sebze, meyve ve diğer malların kayıt dışı ticaretini önlemenin mümkün olmadığı, anlaşılmaktadır.  BELEDİYE VE BAKANLIĞA UYARI Ayrıca, toptancı hallerinde satılan mallar için %1, toptancı halleri dışında satılan mallar için %2 oranında hal rüsumu tahsilatı yapıldığı, tahsilatı yapılan hal rüsumlarının ise üretici halleri ile tüketici halleri arasında %50 oranında paylaştırıldığı dikkate alındığında, gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi açısından hal giriş ve çıkışları ile il ve ilçe giriş ve çıkışlarındaki kontrol noktalarında Büyükşehir Belediyesi personeli yanında Hazine ve Maliye Bakanlığı personelinin de tam zamanlı olarak görevlendirilmesinin, kayıt dışılığın önlenmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. İDDİALARA BELEDİYENİN YANITI  Belediye cevabında; - Merkez Toptancı Hali: Halde bulunan kantarların uzun süre önce kiraya verildiği,  - Serik Toptancı Hali: Toptancı halinin üzerinde bulunan taşınmazın özel bir şahsa ait olduğu ve üzerinde hal olma şerhi bulunduğu, mülkiyet sorunu nedeniyle çevre tanzimi yapılamadığı,  - Ova Toptancı Hali: Kira borcu olan kiracılara ihtaren tebliğ yazısı gönderildiği, kira sözleşmesinin feshine ilişkin Encümen Kararı alındığı,  - Diğer Haller: Giriş – çıkışlarda bulunan kantarların belediye tarafından işletildiği, atıl olan kantarların kiraya verildiği, ayrıca tüm araçların tartımının yapıldığı, kira borçlarının takip edildiği, ifade edilmiştir.  HAL KAYIT SİSTEMİNDE YAŞANAN SORUN Diğer taraftan hal çıkış kapı ücretlerinin ANET A.Ş. tarafından tahsil edildiği ve tahsil edilen paranın muhafazasında yaşanan sorunun bildirildiği, ilçe hallerinin giriş – çıkış kontrollerinin yapılabilmesi için kameralara canlı erişimin sağlandığı, hallerde bulundurulması gereken asgari zabıta sayısının sağlandığı, ‘Hal Kayıt Sistemi’nde yaşanan sorunun bakanlığa bildirildiği beyan edilmiştir. Ayrıca toptancı hal çıkış kapılarında fatura ve bildirim kontrolü yapılmakla birlikte kayıt dışı ticaretin önlenmeye çalışıldığı ifade edilmiştir. Sonuç olarak, belediye bulgu konusu hususa iştirak etmekle birlikte, toptancı hallerinde yukarıda anılan mevzuat hükümlerine riayet edilmelidir.”