Cari açığın freni patladı

haberimizvar.net- Aralık ayı cari işlemler açığı, 2019 yılının aralık ayına göre 473 milyon dolar artarak 3 milyar 210 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda 2020 yılı cari işlemler açığı 36 milyar 724 milyon dolar oldu. Merkez Bankası’nın (TCMB) Ödemeler Dengesi verilerine göre, 2019 yılında 6 milyar 759 milyon dolar cari fazla verilmişti. REZERVLER İLE FİNANSE EDİLDİ 8,2 milyar dolar civarındaki sermaye girişi 36,7 milyar dolarlık cari açığın finansmanında kullanıldı. Ancak cari açık büyük ölçüde rezervlerden karşılandı. Zira 2019 yılında 6,3 milyar olan rezervler yıl sonunda eksi 31,9 milyar dolara geriledi. Öte yandan, Kasım 2020 cari işlemler açığı ise 4 milyar 63 milyon dolardan 3 milyar 633 milyon dolara revize edildi. Ülke ekonomisinde cari açık vererek büyüme kronikleşmişti. Zira bu ithalatı dayalı üretim modelinden ileri geliyor. Ülke ekonomisi yüksek cari açık verdiği dönemlerde büyüyor, düşük cari açık verdiği dönemlerde ise daralıyor. Ancak 2018 yılında Rahip Brunson krizi ile başlayan ekonomik krize pandemi eklenince ortaya çıkan tahribat kronikleşen bu yapıyı değiştirdi. Salgın nedeniyle büyüme beklentiler azalırken yüksek cari açık sorunu patladı. Öte yandan Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) 2020 yılsonu için cari açık tahmini 24,4 milyar lira olarak öngörülmüştü.   ALTIN İTHALATI PATLATTI, TURİZM TEDİRGİN ETTİ Cari açığın 36,7 milyar dolara yükselmesinin bu yıla etkisine değinen Doç. Dr. Atilla Çifter, şu değerlendirmelerde bulundu: “Cari açığın bu kadar yüksek çıkmasının bir nedeni net altın ithalatı. Altının yatırım aracına dönüşmesi talebi daha da artırdı. Düşük kur politikası devam ederse yatırım amaçlı altın talebi devam edebilir. Öte yandan 2020 yılında cari açık büyük oranda rezerv erimesi ile finanse edildi ve rezervlerdeki erime 31,8 milyar dolara çıktı. Sıcak para girişleri rezerve dönüşüyor ve cari açık bu rezervlerle finanse ediliyorsa 2021’de riskler devam edecektir. Turizm gelirlerindeki azalmada dikkat çekici, 2020 yılının pandemi ile geçmesi beklenen turizm gelirlerini düşürdü. Aşılama yetişmezse bu yıl da turizm gelirlerinde artış olamaz. Örneğin Yunanistan ve İsrail seyahatler için “aşı pasaportu” konusunda anlaştı. Dünyanın pek çok ülkesinde aşı kartı pasaportu sistemi gündemde. Türkiye bu sisteme dâhil olmazsa turizmin başlaması da pek mümkün değil. Bu süreçte ihracatın artırılmaya yönelik adımlar atılmalı ancak pandemi nedeniyle ihracat talebi de artmayabilir. Bu tabloda cari açık risk unsuru olarak dikkate alınmalı.”   CARİ AÇIĞIN ARTMASININ NEDENLERİ Turizm gelirlerinin azalması: Pandemi nedeniyle turizm gelirlerinde ciddi düşüşler meydana geldi. Bu nedenle 2019 yılında 35,5 milyar dolar olan net hizmetler geliri 9,6 milyar dolara geriledi. Dış ticaret açığı: İthalat arttı, ihracat azaldı. 2019 yılında 16,8 milyar dolar olan dış ticaret açığı 37,9 milyar dolara çıktı. Altın ithalatı arttı. 2020 yılında kredi genişlemesiyle birlikte altın talebi arttı. Bu artış da dış ticaret açığına ve cari açığa etki etti. Geçen yıl 24,9 milyar dolar tutarında altın ithal edildi.