Konyaaltı sahil ihalesinde yok, yok!

haberimizvar.net-Sayıştay 2018 yılı denetim raporlarını açıkladı. Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin Sayıştay raporunda Konyaaltı sahil ihalesinde rekabet ortamının ortadan kaldırıldığı, ihale şartnamesinde yer alan firma ile ilgili aranan özelliklerin kamuya bir yarar getirmediği belirtildi. Raporda,  “Konyaaltı sahil projesi kapsamında yer alan ticari ünite ve tesislerin işletilmesi işi ihalesinde rekabeti engelleyici unsur bulunması belediyenin gerçekleştirdiği 29.03.2018 tarihli Konyaaltı sahil projesi kapsamında yer alan ticari ünite ve tesislerin işletilmesi işi ihalesinin idari şartnamesinde rekabeti engelleyici hususlara yer verildiği görülmüştür.” denildi. NEDEN BU ŞART ARANDI? Raporda konu şöyle ele alındı: İhalenin idari şartnamesinin “ihaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlilik kriterleri” başlıklı 8’nci maddesine göre; ihaleye son on yıl içinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli, toplamda en az 1500 yataklı, beş yıldızlı otel veyahut 1.sınıf tatil köyü işletmeciliği ve bunun yanı sıra yine son on yıl içinde 1618 sayılı yasa kapsamında A grubu seyahat acentası işletmeciliği yapmış olanlar teklif verebilirler. Yeterlilik için bu iki koşulun birlikte sağlanması gereklidir. Bu madde kapsamında toplam yatak kapasitesinin hesabında; aynı özel veya tüzel kişilerin çoğunluk hissesine sahip olduğu birden fazla şirket veya işletmelerin toplam yatak kapasitelerinin yeterlik sayısına ulaşması veyahut aynı holding veya grup şirketlerine bağlı tesisler ile zincir otellerin yatak kapasitesinin toplamının yeterlilik sayısını sağlamaları yeterli kabul edilecektir. İhaleye iş ortaklığı olarak teklif verilmesi halinde ortakların en az birisinin anılan yeterlilik kriterini tek başına sağlaması ve iş ortaklığının yarısından fazla hissesine sahip olması zorunludur.” hükmüne yer verilmiştir. KAMUYA NE YARARI VAR? Yapılan inceleme sonucunda bu hükmün işin icrası için nasıl bir kamu yararı sağlayacağına dair bir fikre ulaşılamamıştır. Nitekim Konyaaltı sahil kıyı düzenlenmesi yapım ve işletilmesi işinin 17.11.2016 ve 19.01.2017 tarihlerinde yap-işlet-devret modeli ile iki kez ihale edildiği her iki ihalenin idari şartnamesinde bu hükme yer verilmediği, ekonomik konjonktür ve ihale maliyetinin yüksek olması nedeniyle katılımcı olmadığından ihalelerin gerçekleşmediği görülmüştür. İptal edilen iki ihalede bu yeterlilik kriterine ihtiyaç duyulmazken son yapılan ihalede neden bu tür bir kritere ihtiyaç duyulduğu anlaşılamamıştır. SADECE HOLDİNGLER GİRERKEN ŞİRKET VE ESNAF MAĞDUR Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile yapılan resmi yazışma sonucu son on yılda her iki kriteri de sağlayan firma sayısının Antalya ve Türkiye genelinde kaç tane olduğu sorulmuştur. Verilen cevapta Türkiye genelinde 12 firma olduğu bildirilmiştir. İsimleri bildirilen şirketler büyük ölçekli işletmeler ve holdinglerden oluşmaktadır. Belediyenin bu şartı getirme nedeninin ihaleye ancak büyük ve kurumsal şirketlerin girebilmesini sağlamak, küçükorta ölçekli daha önce turizm işiyle iştigal bir hizmet yürütmeyen şirket veya esnafın girmesini sağlamak istemediği açık ve net olarak anlaşılmaktadır. İhale için 6 adet firma şartname almış ancak ihaleye 2 adet şirket, iş ortaklığı şeklinde katılmışlardır. Bu şirketlerden bir tanesi şartnamede yer alan yeterlilik kriterinin rekabeti engelleyici husus olduğuna ve yumuşatılması gerektiğine dair belediyeye yazılı olarak başvurmuş ancak kendisine cevap verilmemiştir. SORULAR YANITSIZ KALDI Yapılan araştırma sonucu şartname alan şirketlerden 5 tanesinin her iki şartı da sağlayabilen şirket olmadığı sadece 1 şirketin iki şartı da sağladığı anlaşılmıştır. Yapılan ihaleye sadece iş ortaklığı şeklinde iki şirket (sonradan birleşerek tek şirket kurmuşlardır) katılmış olup 8.500.000,00 TL bedel ile ihaleyi almışlardır. İhaleyi alan şirket ise ticari üniteleri teslim aldıktan sonra alt kiracılara vermek suretiyle işletmeye başlamıştır. Alt kiracılarla yapılan kira sözleşmeleri incelendiğinde alt kiracıların ihalede istenilen yeterlilik kriterini sağlamaktan uzak olan, küçük-orta ölçekli daha önce turizm işiyle iştigal bir hizmet yürütmeyen şirket veya esnaftan oluştuğu görülmüştür. Şartnamede yer alan bu kriter ticari ünitelerin büyük ve kurumsal bir firma tarafından bizzat işletilmesini sağlamayı amaçlıyorsa mevcut durumda neden kiracı şirket tarafından küçük-orta ölçekli şirket ve esnafa kiralandığı sorusu yanıtsız kalmaktadır. BELEDİYE GELİRİNDEN DÜŞÜK Ayrıca Konyaaltı sahilinde bulunan ve yarım pansiyon veya her şey dâhil sistemde hizmet veren büyük veya küçük otellerin sahili kullanma zorunluluğu bulunduğu, şartnamede yer alan yeterlilik kriterini sağlayamadıkları ve belediye ile aralarında sahil kullanımının sorun olduğu şezlong ve şemsiye alanlarını kiracı şirketten kiralamak zorunda bırakılmaları ile karşı karşıya kaldıkları dosyada yer alan yazışmalardan anlaşılmaktadır. Bütün bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde ve 2886 sayılı Kanun’un “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde; “Bu Kanun’un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.” hükmü yer almasından dolayı ihale şartnamesine yer alan yeterlilik kriterinin katılımı engelleyici hüküm niteliğinde olduğu ve rekabetin sağlanması ilkesi ile örtüşmediği gibi açıklığın sağlanmamasına da sebebiyet vererek belediye gelirinin olduğundan düşük gerçekleşmesine neden olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. FİRMA DİREK VATANDAŞLA MUHATAP Belediye cevabında, sözleşmenin tarafı ihale uhdesinde kalan firma olduğunu, sözleşme nedeniyle tüm sorumluluğun bu firmaya ait olacağını, alt kiracıların verdiği her türlü zarar ve ziyandan asıl kiracı olarak kendisi mesul olacağını belirtmektedir. İhaleyi alan şirket her ne kadar sözleşme nedeniyle tüm sorumluluğu alsa da alt kiracıların verdiği her türlü zarar ve ziyan için Borçlar Kanunu hükümlerine göre kendilerine rücu hakkı bulunmaktadır. Bir ticaret erbabı da zarar etmemek için verilen zararın tazmini yönünde altkiracılarına rücu etme hakkını sonuna kadar kullanacaktır. Ayrıca ihaleyi alan şirket kadar alt kiracıları da hatta belki daha fazla vatandaşa hizmet sunmakta doğrudan doğruya vatandaşla muhattap olmak durumundadır. TEMİZLİK, BAKIMI ŞİRKETLE BERABER BELEDİYE YAPIYOR Çünkü söz konusu alanda sadece temizlik, güvenlik, bakım ve peyzaj işi vs. gibi hizmetler yürütülmemektedir. Kaldı ki temizlik, güvenlik, bakım vb. hizmetler ihaleyi alan şirketle beraber belediye tarafından da yerine getirilmektedir. Ticari anlamda ihaleyi alan asıl firma altkiracılık ilişkilerini konrol etmekte bir nevi belediye ve alt kiracılar arasında aracılık faaliyetinde bulunmaktadır. Bu nedenle vatandaşla birinci derecede muhattap olan alt kiracılarda da asıl kiracıda aranan yeterlilik kriterini aramak son derece doğaldır. Bu nedenlerle, ihale şartnamesine yer alan yeterlilik kriteri katılımı engelleyici hüküm niteliğindedir ve rekabetin sağlanması ilkesi ile örtüşmemektedir.”