1. Dünya Savaşı'nı geçti!

haberimizvar.net- Dünyayı sarsan yeni tip korona virüs henüz birinci yaşını doldurmadan, 1,5 milyondan fazla insanın hayatına mal oldu. Salgının başından bu yana sağlık çalışanları, hastalıkla mücadelenin en ön safındaydı. Binlerce sağlık emekçisi işe bağlı maruziyet sebebiyle enfekte oldu, yaşamını yitirdi. Salgında hayatını kaybeden hemşirelerin sayısı 1. Dünya Savaşını yakalamış durumda. Uluslararası Af Örgütü, Eylül ayında yayınladığı raporda Covid-19'a yakalandıktan sonra dünya çapında en az 7 bin sağlık çalışanının öldüğünü ortaya koydu. Yalnızca Meksika'da en az 1320 sağlık çalışanı yaşamını yitirdi. Bu, herhangi bir ülke için bilinen en yüksek rakam. İkinci sırada ise 1077 ölüm ile ABD, ardından 649 ölüm ile İngiltere geldi. Brezilya’da 634, Rusya’da 631, Hindistan’da 573, Güney Afrika’da 240, İtalya’da 188 sağlık çalışanı hayatını kaybetti.  Pan Amerikan Sağlık Örgütü Direktörü Carissa F. Etienne, Eylül ayında yaptığı açıklamada, bölgede 570 bin sağlık çalışanının enfekte olduğunu ve 2500’den fazlasının yaşamını yitirdiğini duyurdu. Etienne, ABD ve Meksika'da her 7 vakadan birinin sağlık çalışanı olduğunu, bu iki ülkenin bölgedeki Covid-19 kaynaklı sağlık çalışanı ölümlerinin yüzde 85’ini oluşturduğunu aktardı. Guardian’ın kasım ayı raporu, ABD’de 1445 sağlık çalışanının kaybedildiğini belirtiyordu. Kayıpların çoğunluğunu hemşireler, ardından sırasıyla destek hizmeti çalışanları ve hekimler oluşturdu. Hastalığın ilk kez rastlandığı Çin ise 3387 sağlık çalışanının enfekte olduğunu, 21 doktor, 1 hemşire ve 1 teknisyen olmak üzere 23'ünün yaşamını yitirdiğini duyurdu. Kaç sağlık çalışanının yaşamını yitirdiği, veri şeffaflığının sağlanamadığı başlıklardan biri oldu. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, binlerce sağlık çalışanının Covid-19 kaynaklı ölümüne işaret etse de, kurum “durum raporları” kapsamında bu verileri yayınlamadı. Uluslararası indekslerde taranan, Türkiye’de görev yapan bir doktorun da yazarları arasında olduğu, sağlık çalışanlarının ölümlerini ele alan bir makalede, DSÖ’ye verileri paylaşması yönünde çağrı yapıldı. HEMŞİRELERİN KAYBI, 1. DÜNYA SAVAŞI’NDAN FAZLA Uluslararası Hemşireler Konseyi (UHK) ekim ayında yayınladığı bir raporda, Covid-19'a yakalandıktan sonra ölen hemşire sayısının 1500'e yükseldiğini duyurdu. Bu sayının 44 ülkeden gelen verileri içerdiği düşünüldüğünde, gerçek ölüm sayılarının bir hayli altında olduğu yorumu yapılabilir. UHK’nin verileri, küresel olarak vakaların yaklaşık yüzde 10'unun sağlık çalışanları arasında olduğunu gösterdi. Enfekte olan 4 milyondan fazla sağlık çalışanı arasındaki vaka ölüm oranı % 0,5 olsa dahi bunun 20 binden fazla sağlık çalışanının kaybı anlamına geldiği bildiriliyor. Nightingale 2020 Konferansı’nda konuşan UHK İcra Kurulu Başkanı Howard Catton, salgın sırasında Birinci Dünya Savaşı'ndaki kadar çok sayıda hemşirenin öldüğünü belirtti. Verilerin, gerçeğin küçük bir bölümünü yansıttığının altını çizen Catton, Mayıs 2020'den beri, sağlık çalışanlarının enfeksiyonları ve ölümleri hakkında standart ve sistematik veri toplanması çağrısında bulunduklarını, bunun halen gerçekleşmemesinin skandal olduğunu vurguladı. Salgının başlangıcında DSÖ, 6 milyon hemşire açığı olduğunu duyurmuştu. Bu tablo, hali hazırda ezici iş yükleri altında çalışan hemşirelerin salgına karşı daha savunmasız olması anlamına da geldi. KADINLAR DAHA FAZLA ENFEKTE OLDU Küresel ölçekte sağlık/bakım hizmetlerinin yüzde 70’ini oluşturan 100 milyon kadın için, iş dışındaki bakım yükleri de tablonun ağırlaşması anlamına geldi. Kasım ayında yayınlanan Birleşmiş Milletler raporuna göre sağlık çalışanları arasında enfekte olanların İspanya’da yüzde 75,5, İtalya’da yüzde 69, ABD’de yüzde 73’ü kadındı. Kaybedilen sağlık emekçilerinin cinsiyet dağılımına ilişkin bir veri ise henüz derlenmiş değil.  TÜRKİYE 229 SAĞLIK ÇALIŞANINI KAYBETTİ Türkiye’de Sağlık Bakanlığı uzun süre kaç sağlık çalışanının yaşamını yitirdiğini açıklamadı. İlk ölüm Acıbadem Hastanesi’nde sekreter olarak çalışan 33 yaşındaki Dilek Tahtalı idi. Tahtalı’nın kronik hastalığı olduğu bildirilmişti. Ardından kaybedilen ilk hekim ise Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu oldu. 67 yaşındaki Taşçıoğlu’nun, ülkedeki ilk koronavirüs hastasını muayene eden hekim olduğu belirtilmişti. Test, vaka, ölüm sayılarındaki gizlilik ve yanıltmaca, sağlık çalışanlarının yaşamı konu olduğunda da değişmedi. Verileri üyeleri üzerinden toplayan Türk Tabipleri Birliği (TTB), internet sayfasında bunun için bir sayaç yayınlıyor. Bu haberi hazırladığımız sırada sayaç 229’u gösteriyordu. Kasım ayının son gününde, sadece bir gün içinde 7 sağlık emekçisi yaşamını yitirdi. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin raporunda ise, Kasım ayında Covid-19 nedenli iş cinayetlerinde en fazla ölümün yüzde 38 ile sağlık çalışanlarında görüldüğü belgelendi. ÇOK İŞ, ÇOK ÖLÜM Sağlığın piyasa kurallarına emanet edildiği tüm ülkelerde, hastalar çoğaldıkça hastaneler aşırı kalabalıklaştı, çoğu triyaj protokolü uygulanabilir olmaktan çıktı. Bu, Covid-19 hastalarının farklı nedenlerle hastanelere başvuran kişilerle teması ve sağlık çalışanlarının daha savunmasız bırakılması anlamına geldi. Özellikle pandeminin erken dönemlerinde, kişisel koruyucu ekipman tedariği azdı. Sağlık çalışanları, ihtiyacı olanlara bakmak için maske ve önlükleri yeniden kullanmaya, alternatifler aramaya hatta korumadan tamamen vazgeçmeye zorlandı. Muazzam bir baskı altında aylarca çalışma, yakınlarından izole kalmanın yanı sıra, sağlıkçılara yönelen şiddet de tabloyu ağırlaştırdı. Yanlış bilgi ve eksik önlemlerin tetiklediği korku atmosferinde, düzinelerce sağlık çalışanı saldırıya uğradı, sağlıkçıların yaşam hakkı bu vesileyle de tehdit edilir oldu. Brezilya Genel Sağlık Derneği, sağlık çalışanlarının en çok yakındığı konuların kişisel koruyucu ekipman yetmezliği, uzun çalışma saatleri, yetersiz çalışan sayısı ve aile üyeleri için koruyucu sosyal programların eksikliği olduğunu belirtti. Meksika'da ise hastane temizlikçilerinin enfeksiyona karşı özellikle savunmasız olduğu raporlandı. Taşeron çalışma sistemi, enfeksiyonla mücadele kurallarını bilmeyen işçileri virüse daha açık hale getirdi. Öte yandan risk grubundaki çalışanların görev değiştirme talepleri de, gelirlerinde azalma anlamını taşıdı. Örneğin Mexico City'deki devlet hastanesinde temizlikçi olarak çalışan 70 yaşındaki Don Alejandro, risk grubunda olması nedeniyle idari alanlarda temizlik için yeniden görevlendirilmeyi talep etti. Alejandro’nun talebi kabul edildi ancak maaşı yüzde 16 düşürüldü.  Uzun saatler ve ekipmandan yoksun çalışmanın yanı sıra, sağlıkçılar beslenme sorunu da yaşadı. Türkiye’de 36 saat çalışan sağlık emekçileri, öğünlerinde kaşar-ekmek ve ayranla karşılaştı. Öte yandan kronik hastalığı olan sağlık emekçilerinin izinlerinin iptal edildiği yerler oldu. Malatya’da izni iptal edilip göreve çağrılan ve kronik hastalığı olan 26 sağlık emekçisinden 2’si enfekte oldu. Kuralın kâr olduğu her yerde, para yaşamın önünde geldi. Sağlık emekçileri çok çalıştılar, kötü beslendiler, geçim sıkıntısı çektiler, enfekte oldular ve öldüler.