Topraklarımız böyle zehirleniyor!

haberimizvar.net- Her yıl 5 Aralık’ta kutlanan Dünya Toprak Gününde Türkiye’nin toprak kirliliği tablosu ürkütücü boyuta ulaştı. Gıda bağımsızlığının güvencesi olan yaşamsal önemdeki tarım topraklarını hızla kirleten Türkiye’de resmi verilere göre tarımsal zehir kullanımı her yıl artış gösteriyor. Yılda yaklaşık 55 bin ton civarında tarımsal zehir kullanılan Türkiye’de bu oranın yaklaşık yüzde 10’unu tek başına Antalya kullanıyor. Antalya’yı Manisa, Adana, Mersin ve Aydın illeri izliyor. Ancak tarımsal üretimde toprağı kirleten bu kadar böcek ve ot zehrinin kullanıldığı Antalya’da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün hazırladığı il çevre durum raporunda toprak kirliliğine ilişkin analiz sonuçlarına hiç yer verilmemesi dikkat çekiyor.   Gazeteci Yusuf Yavuz'un haberine göre toprak, tüm yeryüzünde yaşamın vazgeçilmezi. Her bir santiminin oluşabilmesi için yüzlerce yıl geçmesi gereken toprağın kıymeti son yıllarda daha çok anlaşılmaya başlandı ancak bu durum toprak kayıplarının da o ölçüde arttığı gerçeğini değiştirmeye yetmiyor. Plansız arazi kullanımının sonucu ortaya çıkan; sanayi, enerji, vahşi madencilik, otoyol, turizm ve konut projeleriyle Türkiye son yıllarda verimli tarım arazilerini hızla kaybeden ülkelerin başında geliyor. Bu olumsuz tabloya bir de tarımdaki hatalı ot ve böcek zehirleri kullanımı eklenince, yıkıcı projelerden geriye kalan verimli tarım topraklarının göz göre göre zehirlendiği gerçeğiyle karşı karşıya kalıyoruz.  BÖYLE GİDERSE TOPRAĞI ANMAK ZORUNDA KALACAĞIZ  Her yıl 5 Aralık günü, toprağın önemine vurgu yapmak ve toprak kullanımı konusunda bilinç yaratmak amacıyla ‘Dünya Toprak Günü’ olarak kutlanıyor. Ancak Türkiye için bu tarih, tıpkı su konusunda olduğu gibi, bir kutlamadan çok adeta bir toprak anmasına dönüşmek üzere.  BAKANLIKTAN ‘EROZYONU DÜŞÜRDÜK’ AÇIKLAMASI  Tarım ve Orman Bakanlığı, Dünya Toprak Günü’nde yaptığı paylaşımda erozyona karşı alınan önlemlerle toprak kaybının dörtte bire indirildiğini açıkladı. Bakanlığın açıklamasında, “1970’li yıllarda her yıl ortalama 500 milyon ton toprağımız erozyonla taşınırken, bu miktarı yaklaşık 4 kat azaltarak 154 milyon tona düşürdük. Yani her yıl, Kıbrıs adası kadar kaybettiğimiz toprağı, artık kaybetmiyoruz! 5 Aralık Dünya Toprak Günü kutlu olsun” ifadelerine yer verildi.  TARIM TOPRAKLARIMIZ HIZLA ZEHİRLENİYOR  Ancak Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasında, kurumun varlık nedenlerinden biri ve en önemlisi olan toprağın kirlenmesi konusuna değinilmemesi dikkat çekici. Oysa Türkiye’de son yıllarda tarımsal zehir kullanımı hızla artıyor ve bu konuda alınan önemler ve denetimlerin yetersiz oluşu süreci ülkenin en stratejik sorunlarından biri olmaya doğru götürüyor.  BİR YILDA 54 BİT TON TARIMSAL ZEHİR KULLANILDI  Devletin resmi kurumlarının açıkladığı veriler de bu gerçeği doğrular nitelikte. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye’de tarımsal üretimde kullanılan ot ve böcek öldürücü zehirlerin kullanımında artış gözleniyor. Bakanlık verilerine göre Türkiye’de 2017 yılında toplam tarım ilacı kullanım miktarı, 2016 yılına göre yüzde 8,08 artarak 54.098 tona yükseldi. Tarım ilacı kullanım miktarlarının gruplar bazındaki dağılımında ise ilk sırayı mantar öldürücü olarak bilinen fungusitlerin aldığı belirtiliyor. Buna göre 2017’de Türkiye’de kullanılan tarımsal zehirlerin yüzde 44’ünü mantar öldürücüler oluşturdu. Bunu sırasıyla yüzde 23,5 ile yabancı ot öldürücüler (herbisitler), yüzde 22,8 ile böcek öldürücüler (insektisistler), yüzde 4,9 ile akar öldürücüler (akarsistler), yüzde 0,5 ile kemirgen öldürücüler (rodentisitler) ve yüzde 12,5 ile diğerleri (bitki aktivatörü, bitki gelişim düzenleyici, böcek cezbedici, fumigant, nematisit) izliyor.  TARIMSAL ZEHİR KULLANIMINDA ANTALYA İLK SIRADA  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verilerine göre 2017 yılı itibariyle ülke genelinde en fazla tarım ilacı kullanımında ilk sırayı Antalya alıyor. Antalya, yıllık toplam 5449 tonluk tarımsal zehir kullanımıyla tek başına Türkiye’deki toplam kullanımın yüzde 10,1’lik kısmını oluşturuyor. Antalya’yı, 4872 ton ile Manisa (yüzde 9), 4842 ton ile Adana (yüzde 9), 3095 ton ile Mersin (yüzde 5,7) ve 3088 ton ile Aydın (yüzde 5,7) izliyor.  KİRLİLİĞİ ÖNLEMEK İÇİN DENETİM VE ANALİZLER YETERSİZ  Tarım topraklarının kirletilmesinin önlenmesi yaşamsal önemde. Ancak bu amaçla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülmesi gereken çalışmalar henüz beklenilen düzeyin çok gerisinde. Tarımsal zehir kullanımının düşürülmesi için adeta bir seferberlik başlatılması gerekiyor ancak gübreden pestisite üretimde kullanılan kimyasal ve zehirlerin toprağa ve suya karışmasının önüne geçecek adımlar yetersiz. Aynı şekilde toprak kirliliğinin denetlenmesi ve sonuçlarının kamuoyuna açıklanmasına yönelik çalışmalarda da büyük eksiklikler olması dikkat çekiyor.  ANTALYA’DAKİ TOPRAK ANALİZİ SONUÇLARI BELİRSİZ  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı il müdürlüklerinin her yıl hazırladığı “il çevre durum raporları” bu konudaki eksikliklerin çarpıcı örneklerinden birini oluşturuyor. Bakanlığın resmi verilerine göre Türkiye’deki toplam tarımsal zehir kullanımının yüzde 10’luk kısmını tek başına kullanan Antalya’da toprak kirliliği konusunda yapılan analizlerin sonuçlarının yer almaması buna örnek.  RAPORDA HİÇ BİR TOPRAK ANALİZİ SONUCU YOK  Antalya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün 2020 yılında yayımladığı ‘2019 Antalya İl Çevre Durum Raporu’nda yer verilen bilgilere göre kentte 309 bin 330 hektarlık alanda toplam 3272 ton tarımsal zehir kullanıldı. Antalya Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nün verilerine dayanılarak açıklanan bilgiler, kullanılan tarımsal zehirlerin türlere göre dağılımını da yansıtıyor. Ancak raporun toprakta biriken tarımsal zehirleri tespit etmek amacıyla yapılan analizlerin sonuçlarına ayrılmış kısmında hiçbir veri bulunmaması dikkat çekiyor.  ÇİFTÇİ EĞİTİMİ SEFERBERLİĞİ BAŞLATILMALI  Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz uzmanlar, toplam 139 sayfalık Antalya İl Çevre Durum Raporunda, toprak kirliliği ve kontrolüne ilişkin verilere yalnızca 4 sayfalık yer ayrılmasının kabul edilemez bir durum olduğunun altını çiziyor. Antalya gibi Türkiye’nin tarım başkenti olarak tanıtılan bir kentin verimli topraklarının ve su kaynaklarının korunması konusunda ilgili kurumların koordineli olarak çalışması gerektiğine de işaret eden uzmanlar, “İlgili yasa ve yönetmeliklerin gereğince uygulanmasının yanı sıra çiftçi eğitimlerinin de adeta bir seferberlik halinde yürütülmesi gerekiyor” görüşünü dile getiriyor.